
常绿乔木。叶革质,互生,边缘有锯齿,具柄。花两性,白色或淡黄色,单生于枝顶叶腋内,有短柄,苞片2,与萼片同形,萼片5-10片,革质,通常被毛,半宿存;花瓣5,外面常被毛;雄蕊多数,花丝分离,插生于花瓣基部;花药2室,背部着生;子房3-6室,花柱连生,柱头3-6裂;胚珠每室2-5个。蒴果木质,3-6爿从基部向上开裂,中轴宿存;种子每室2-5个,沿中轴胎座垂直排列;种皮骨质,种脐纵长,无胚乳。
石笔木属本属简介
常绿乔木。叶革质,互生,边缘有锯齿,具柄。花两性,白色或淡黄色,单生于枝顶叶腋内,有短柄,苞片2,与萼片同形,萼片5-10片,革质,通常被毛,半宿存;花瓣5,外面常被毛;雄蕊多数,花丝分离,插生于花瓣基部;花药2室,背部着生;子房3-6室,花柱连生,柱头3-6裂;胚珠每室2-5个。蒴果木质,3-6爿从基部向上开裂,中轴宿存;种子每室2-5个,沿中轴胎座垂直排列;种皮骨质,种脐纵长,无胚乳。
本属的特征很接近山茶属 Camellia,但蒴果从下部向上开裂,种子长形,上下叠置,种皮骨质,缺胚乳。这个属有人主张归入核果茶属Pyrenaria (Keng in Gard. Bull. Singa-pore 26: 134. 1972),理由是在有花植物中,常见同一个属里兼具开裂与不开裂的果实。其实就山茶亚科而论,绝大多数的属都具蒴果,而且开裂的方式是从上而下,使中轴游离,惟独石笔木属Tutcheria的蒴果,是从下向上开裂,果爿悬挂于中轴顶端,别具特征。其次,山茶亚科的蒴果都有中轴,而不开裂的核果茶属Pyrenaria的肉质果缺乏类似的构造。此外,石笔木属的萼片不定数,5-8-10片,常脱落,而核果茶属的萼片为5数,常宿存,胚珠每室仅有1个。
石笔木属本属模式种
石笔木 T. champio
nii Nakai
石笔木属分布
已知26种,主要分布华南各省,集中于两广,台湾及云南地区,共21种,另5种分布于越南、马来西亚、菲律宾。
石笔木属所有物种
尖齿石笔木Tutcheria acutiserrata Hung T. Chang华南石笔木Tutcheria austrosinica Hung T. Chang短果石笔木Tutcheria brachycarpa Hung T. Chang石笔木Tutcheria championii Nakai长柄石笔木Tutcheria greeniae Chun六瓣石笔木Tutcheria hexalocularia Hu & S. Ye Liang粗毛石笔木Tutcheria hirta (Hand.-Mazz.) H. L. Li心叶石笔木(变种)Tutcheria hirta (Hand.-Mazz.) H. L. Li var. cordatula H. L. Li粗毛石笔木(原变种)Tutcheria hirta (Hand.-Mazz.) H. L. Li var. hirta广西石笔木Tutcheria kwangsiensis (Hung T. Chang) Hung T. Chang & C. X. Ye贵州石笔木Tutcheria kweichowensis Hung T. Chang & Y.K. Li小果石笔木Tutcheria microcarpa Dunn卵叶石笔木Tutcheria ovalifolia H. L. Li屏边石笔木Tutcheria pingpienensis Hung T. Chang毛肋石笔木Tutcheria pubicostata Hung T. Chang尖喙石笔木Tutcheria rostrata Hung T. Chang圆果石笔木Tutcheria shinkoensis (Hayata) Nakai云南石笔木Tutcheria sophiae (Hu) Hung T. Chang无柄石笔木Tutcheria subsessiliflora Hung T. Chang锥果石笔木Tutcheria symplocifolia Merr. & F. P. Metcalf台湾石笔木Tutcheria taiwanica Hung T. Chang & S.X.Ren薄叶石笔木Tutcheria tenuifolia Hung T. Chang长萼石笔木Tutcheria wuana Hung T. Chang