鹎科(学名:Pycnonotidae;鹎读音bēi)有27属139种355亚种。分布于亚洲南部、东南亚、非洲等热带地区。中国有4属20种。中、小型鸣禽。喙形较细尖,先端微下弯;翅短圆;尾细长,方尾或圆尾;腿短,跗跖 短弱,大多被以靴状鳞;体羽柔长而松软,后颈见有纤羽。树栖性,以果实为主食,兼吃昆虫,夏季育雏期间捕食大量昆虫;在树上编碗状巢,产卵4-5枚;由双亲孵化,孵化期12~15天,雏期约15天。善鸣。
中国常见的种类有:白头鹎,头部黑色、枕部羽白色,俗称“白头翁”;白喉冠鹎,头枕部发状羽长而多,头顶羽冠显著,喉部羽白色;黑短脚鹎,头颈部白色或黑色,其余体羽纯黑色,跗跖稍短于嘴峰或几乎等长;领雀嘴鹎又名绿鹦嘴鹎,嘴短厚似鹦鹉;全身大都绿色。
主要以昆虫为食,主要为鞘翅目、双翅目、鳞翅目、膜翅目、直翅目等昆虫,如象甲、蛴螬、叩头甲、米象、毛虫、蝗虫、蝉、螽斯、金龟子、蚂蚁、蜂类、步行虫、蛾、蝇、蚜虫、蛆、蛹和昆虫幼虫等。此外也吃蜘蛛等其他无脊椎动物,偶尔也吃植物种子、浆果等植物性食物。
中文名称 | 学 名 | 中文名称 | 学 名 | ||
|---|---|---|---|---|---|
1 | 金冠鹎 | Alophoixus affinis | 71 | 包氏旋木鹎 | Phyllastrephus baumanni |
2 | 灰颊冠鹎 | Alophoixus bres | 72 | 卡氏旋木鹎 | Phyllastrephus cabanisi |
3 | 芬氏冠鹎 | Alophoixus finschii | 73 | 灰绿旋木鹎 | Phyllastrephus cerviniventris |
4 | 黄腹冠鹎 | Alophoixus flaveolus | 74 | 灰冠旋木鹎 | Phyllastrephus cinereiceps |
5 | 白喉褐冠鹎 | Alophoixus ochraceus | 75 | 姬旋木鹎 | Phyllastrephus debilis |
6 | 白喉冠鹎 | Alophoixus pallidus | 76 | 费氏旋木鹎 | Phyllastrephus fischeri |
7 | 灰头冠鹎 | Alophoixus phaeocephalus | 77 | 黄纹旋木鹎 | Phyllastrephus flavostriatus |
8 | 安氏绿鹎 | Andropadus ansorgei | 78 | 苍绿旋木鹎 | Phyllastrephus fulviventris |
9 | 纯色绿鹎 | Andropadus curvirostris | 79 | 托罗绿旋木鹎 | Phyllastrephus hypochloris |
10 | 细嘴绿鹎 | Andropadus gracilirostris | 80 | 小旋木鹎 | Phyllastrephus icterinus |
11 | 灰绿鹎 | Andropadus gracilis | 81 | 利比里亚旋木鹎 | Phyllastrephus leucolepis |
12 | 黄腹绿鹎 | Andropadus importunus | 82 | 洛氏旋木鹎 | Phyllastrephus lorenzi |
13 | 黄须绿鹎 | Andropadus latirostris | 83 | 马岛旋木鹎 | Phyllastrephus madagascariensis |
14 | 塞氏绿鹎 | Andropadus masukuensis | 84 | 绿旋木鹎 | Phyllastrephus poensis |
15 | 纹颊绿鹎 | Andropadus milanjensis | 85 | 灰头旋木鹎 | Phyllastrephus policephalus |
16 | 喀麦隆鹎 | Andropadus montanus | 86 | 旋木鹎 | Phyllastrephus scandens |
17 | 东绿鹎 | Andropadus nigriceps | 87 | 锯齿旋木鹎 | Phyllastrephus strepitans |
18 | 西绿鹎 | Andropadus tephrolaemus | 88 | 暗色旋木鹎 | Phyllastrephus tenebrosus |
19 | 小绿鹎 | Andropadus virens | 89 | 褐旋木鹎 | Phyllastrephus terrestris |
20 | 肖氏白尾鹎 | Baeopogon clamans | 90 | 泽氏旋木鹎 | Phyllastrephus xavieri |
21 | 白尾鹎 | Baeopogon indicator | 91 | 短嘴旋木鹎 | Phyllastrephus zosterops |
22 | 灰头须鹎 | Bleda canicapilla | 92 | 黑头鹎 | Pycnonotus atriceps |
23 | 绿尾须鹎 | Bleda eximia | 93 | 白喉红臀鹎 | Pycnonotus aurigaster |
24 | 小须鹎 | Bleda notatus | 94 | 黑眼鹎 | Pycnonotus barbatus |
25 | 须鹎 | Bleda syndactyla | 95 | 橙斑鹎 | Pycnonotus bimaculatus |
26 | 金绿鹎 | Calyptocichla serina | 96 | 纹耳鹎 | Pycnonotus blanfordi |
27 | 黄颈绿鸫鹎 | Chlorocichla falkensteini | 97 | 红眼褐鹎 | Pycnonotus brunneus |
28 | 黄喉绿鸫鹎 | Chlorocichla flavicollis | 98 | 黑喉红臀鹎 | Pycnonotus cafer |
29 | 黄腹绿鸫鹎 | Chlorocichla flaviventris | 99 | 南非鹎 | Pycnonotus capensis |
30 | 娇绿鸫鹎 | Chlorocichla laetissima | 100 | 灰腹鹎 | Pycnonotus cyaniventris |
31 | 普氏绿鸫鹎 | Chlorocichla prigoginei | 101 | 红宝石喉鹎 | Pycnonotus dispar |
32 | 绿鸫鹎 | Chlorocichla simplex | 102 | 小褐鹎 | Pycnonotus erythropthalmos |
33 | 西须冠鹎 | Criniger barbatus | 103 | 凤头褐鹎 | Pycnonotus eutilotus |
34 | 红尾须冠鹎 | Criniger calurus | 104 | 纹喉鹎 | Pycnonotus finlaysoni |
35 | 东须冠鹎 | Criniger chloronotus | 105 | 黄绿鹎 | Pycnonotus flavescens |
36 | 白须冠鹎 | Criniger ndussumensis | 106 | 黑冠鹎 | Pycnonotus flaviventris |
37 | 黄须冠鹎 | Criniger olivaceus | 107 | 安达曼鹎 | Pycnonotus fuscoflavescens |
38 | 栗背短脚鹎 | Hemixos castanonotus | 108 | 白眉黄臀鹎 | Pycnonotus goiavier |
39 | 灰黑短脚鹎 | Hemixos cinereus | 109 | 火焰喉鹎 | Pycnonotus gularis |
40 | 灰短脚鹎 | Hemixos flavalus | 110 | 睁眼鹎 | Pycnonotus hualon |
41 | 绿短脚鹎 | Hypsipetes borbonicus | 111 | 红耳鹎 | Pycnonotus jocosus |
42 | 厚嘴短脚鹎 | Hypsipetes crassirostris | 112 | 白颊鹎 | Pycnonotus leucogenys |
43 | 方尾黑鹎 | Hypsipetes ganeesa | 113 | 条纹鹎 | Pycnonotus leucogrammicus |
44 | 黑短脚鹎 | Hypsipetes leucocepalus | 114 | 白耳鹎 | Pycnonotus leucotis |
45 | 马岛短脚鹎 | Hypsipetes madagascariensis | 115 | 白眉鹎 | Pycnonotus luteolus |
46 | 绿翅短脚鹎 | Hypsipetes mcclellandii | 116 | 黑冠黄鹎 | Pycnonotus melanicterus |
47 | 尼科巴短脚鹎 | Hypsipetes nicobariensis | 117 | 黑白鹎 | Pycnonotus melanoleucos |
48 | 毛里求斯短脚鹎 | Hypsipetes olivaceus | 118 | 婆罗洲鹎 | Pycnonotus montis |
49 | 科摩罗短脚鹎 | Hypsipetes parvirostris | 119 | 蓝肉垂鹎 | Pycnonotus nieuwenhuisii |
50 | 白头短脚鹎 | Hypsipetes thompsoni | 120 | 红眼鹎 | Pycnonotus nigricans |
51 | 布氏短脚鹎 | Hypsipetes virescens | 121 | 黄耳鹎 | Pycnonotus penicillatus |
52 | 黄眉鹎 | Iole indica | 122 | 橄榄褐鹎 | Pycnonotus plumosus |
53 | 黄臀灰胸鹎 | Iole olivacea | 123 | 灰头鹎 | Pycnonotus priocephalus |
54 | 灰眼短脚鹎 | Iole propinqua | 124 | 白眼褐鹎 | Pycnonotus simplex |
55 | 黄眉绿鹎 | Iole virescens | 125 | 白头鹎 | Pycnonotus sinensis |
56 | 斑鹎 | Ixonotus guttatus | 126 | 鳞胸鹎 | Pycnonotus squamatus |
57 | 栗耳短脚鹎 | Ixos amaurotis | 127 | 纵纹绿鹎 | Pycnonotus striatus |
58 | 黄鹎 | Ixos everetti | 128 | 台湾鹎 | Pycnonotus taivanus |
59 | 纹羽鹎 | Ixos malaccensis | 129 | 绿冠鹎 | Pycnonotus tympanistrigus |
60 | 黄腹鹎 | Ixos palawanensis | 130 | 黄肉垂鹎 | Pycnonotus urostictus |
61 | 菲律宾鹎 | Ixos philippinus | 131 | 黄喉鹎 | Pycnonotus xantholaemus |
62 | 棉岛鹎 | Ixos rufigularis | 132 | 白眶鹎 | Pycnonotus xanthopygos |
63 | 纹胸鹎 | Ixos siquijorensis | 133 | 黄臀鹎 | Pycnonotus xanthorrhous |
64 | 巽鹎 | Ixos virescens | 134 | 黄冠鹎 | Pycnonotus zeylanicus |
65 | 黑领鹎 | Neolestes torquatus | 135 | 钩嘴鹎 | Setornis criniger |
66 | 黄翼斑斗鹎 | Nicator chloris | 136 | 凤头雀嘴鹎 | Spizixos canifrons |
67 | 东非斗鹎 | Nicator gularis | 137 | 领雀嘴鹎 | Spizixos semitorques |
68 | 黄喉斗鹎 | Nicator vireo | 138 | 沼泽鹎 | Thescelocichla leucopleura |
69 | 白喉旋木鹎 | Phyllastrephus albigularis | 139 | 丝背鹎 | Tricholestes criniger |
70 | 阿氏旋木鹎 | Phyllastrephus apperti |
极危(CR)——1种;濒危(EN)——2种;易危(VU)——9种;近危(NT)——15种;不详(DO)——2种;低危(LC)——110种。
中国物种全部列入中国国家林业局2000年8月1日发布的《国家保护的有益的或者有重要经济、科学研究价值的陆生野生动物名录》。